Η Φωτοδυναμική Θεραπεία PDT είναι ό,τι πιο νέο και επαναστατικό έχει να επιδείξει σήμερα η σύγχρονη Δερματολογία στην αντιμετώπιση της ενεργού Ακμής και άλλων δερματικών νόσων.
Ποίος είναι ο μηχανισμός δράσης της;
Η φωτοδυναμική θεραπεία (PDT) xρησιμοποιεί φάρμακα τα οποία είναι φωτοευαίσθητα σε συγκεκριμένο μήκος κύματος. Με την έκθεση στο φως το φάρμακο ενεργοποιείται παρουσία οξυγόνου και καταστρέφει τα κύτταρα από τα οποία είχε προσληφθεί.
Στη δερματολογία το φωτοευαισθητοποιό φάρμακο (αμινολεβουλινικό οξύ ALA, ή μεθυλαμινολεβουλινικό MAL ) απλώνεται με τη μορφή αλοιφής στις πάσχουσες περιοχές, οι οποίες έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη διείσδυση του φαρμάκου. Το ALA ή MAL μετατρέπεται από τα επιδερμιδικά κύτταρα σε πορφυρίνες. Τα καρκινικά κύτταρα συσσωρεύουν περισσότερες πορφυρίνες από τα υγιή.
Ποίος είναι ο μηχανισμός δράσης της;
Η Φωτοδυναμική Θεραπεία προϋποθέτει 3 βασικά στοιχεία για να λειτουργήσει:
- Φωτοευαισθητοποιητής:
Η θεραπεία της ακμής με φως στηρίζεται στην ικανότητα των βακτηρίων P.Acnes να παράγουν πορφυρίνες ως προϊόν μεταβολισμού. Αυτές οι πορφυρίνες δρουν ως ενδογενείς φωτοευαισθητοποιητές μέσα στον τριχοσμηγματογόνο θύλακο και ενεργοποιούνται από το ορατό φως, επάγοντας μία φωτοχημική αντίδραση που εκριζώνει τα βακτηρίδια.
Η εξωτερική εφαρμογή φωτοευαισθητοποιού ουσίας οδηγεί σε αύξηση της συγκέντρωσης των πορφυρινών, οι οποίες όταν εκτεθούν στο ορατό φως παράγουν ελεύθερες ρίζες που καταστρέφουν το βακτηρίδιο P. Acnes. - Πηγή Φωτός:
Το μήκος κύματος που επιλέγεται για την πηγή φωτός εξαρτάται από το βάθος που θέλουμε να γίνει η διείσδυση. Η απορρόφηση των πορφυρινών βρίσκεται εντός του ορατού φάσματος, σε μήκος κύματος από 300-650 nm. Έχει αποδειχθεί ότι το μπλε φως έχει μεγαλύτερη δραστικότητα στην ενεργοποίηση των πορφυρινών από ό,τι το κόκκινο, όμως το κόκκινο διεισδύει βαθύτερα στο δέρμα. Ως πηγή μπλε και κόκκινου φωτός χρησιμοποιείται ειδική συσκευή που εκπέμπει στο ειδικό αυτό μήκος κύματος. - Οξυγόνο (O2):
H πορφυρίνη IX διεγείρεται με την εφαρμογή ορατού φωτός και αντιδρά με το οξυγόνο, με αποτέλεσμα να παράγονται δραστικές ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, οι οποίες προκαλούν βλάβη στις μεμβράνες και κατά συνέπεια κυτταρικό θάνατο. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η βακτηριοκτόνος δράση.
Ποιά είναι η διαδικασία;
- Το φωτοευαισθητοποιό φάρμακο (αμινολεβουλινικό οξύ ALA, ή μεθυλαμινολεβουλινικό MAL ) απλώνεται με τη μορφή αλοιφής στις πάσχουσες περιοχές, οι οποίες έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη διείσδυση του φαρμάκου.
- Στη συνέχεια ο ασθενής εκτίθεται σε ειδικές λάμπες (μπλέ ή κόκκινο φως) ή στο φως του ήλιου για συγκεκριμένο διάστημα, επαρκές για την ενεργοποίηση του φαρμάκου.
- Ακολουθεί μια φλεγμονώδης αντίδραση, η οποία κορυφώνεται στις 3-7 μέρες και στη συνέχεια ακολουθεί επούλωση.
Που ενδείκνυται η Φωτοδυναμική θεραπεία (PDT);
H PDT χρησιμοποιείται με επιτυχία σε:
- Ακτινικές κερατώσεις (θεραπεία πεδίου)
- Μικρά Βασικοκυτταρικά καρκινώματα
- Νόσο του Bowen
- Φωτογήρανση
- Εναλλακτική θεραπεία για τη φλεγμονώδη ακμή
- Ουλές από παλιά Ακμή
- Πανάδες και Δυσχρωμίες
- Ρυτίδες και Λεπτές Γραμμές
- Δερματική Ξηρότητα
Ποιά είναι η συχνότητα των εφαρμογών PDT στην ακμή;
Ο ιδανικός αριθμός συνεδριών της φωτοδυναμικής θεραπείας εξαρτάται από τη σοβαρότητα της ακμής και την ανταπόκριση στη θεραπεία. Συνήθως χρειάζεται να εφαρμοστούν 4-8 συνεδρίες ανά 2-4 εβδομάδες. Οι κατάλληλοι υποψήφιοι για PDT είναι οι ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή ακμή με κυρίως φλεγμονώδεις βλάβες. Όλοι οι φωτότυποι δέρματος είναι κατάλληλοι υποψήφιοι για PDT, αλλά προτιμώνται οι φωτότυποι Ι-ΙΙΙ προς αποφυγή του κινδύνου μεταφλεγμονώδους υπερμελάγχρωσης.
Ποια μέτρα εφαρμόζονται ώστε να αποφευχθούν πιθανές παρενέργειες;
- Εφαρμογή ειδικών γυαλιών προστασίας από τον ασθενή και τον γιατρό κατά τη διάρκεια της PDT
- Οι ασθενείς θα πρέπει να προσέχουν να μην αγγίξουν τον τοπικό φωτοευαισθητοποιητή και κατόπιν τα μάτια τους
- Οι ασθενείς θα πρέπει να αποφεύγουν την έντονη ηλιακή έκθεση έως και 48 ώρες μετά τη θεραπεία λόγω φωτοτοξικότητας
- Η PDT δεν έχει μελετηθεί σε έγκυες γυναίκες και έτσι δεν ενδείκνυται κατά την εγκυμοσύνη
Η θεραπεία είναι ασφαλής;
Η Φωτοδυναμική Θεραπεία PDT είναι γενικά μία άκρως ασφαλής και αποτελεματική μέθοδος, χωρίς παρενέργειες. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, ασθενείς έχουν αναφέρει τις εξής ανεπιθύμητες ενέργειες:
- Αίσθημα καύσου
- Ξηρότητα
- Ελαφρύ πόνο ή κνησμό
- Ήπιο ερύθημα που διαρκεί λίγες μόνο ώρες